W organizację tegorocznych obchodów "Skarbów z cieszyńskiej trówły", po raz kolejny włączyła się Książnica Cieszyńska. Już dziś w ramach imprezy odbędzie się spacer szlakiem cieszyńskich archiwów i bibliotek zabytkowych z burmistrzem Cieszyna ks. Józefem Londzinem. W niedzielę kolejne ciekawe wydarzenie - gra miejska "Śladem bohaterów /1939-1945/", przybliżająca wydarzenia czasów niemieckiej okupacji. O spacerze oraz grze miejskiej rozmawiamy z Wojciechem Grajewskim.
Przed rokiem, przy okazji "Skarbów z cieszyńskiej trówły", Książnica Cieszyńska w sposób oryginalny przypomniała jeden z pierwszych epizodów narodzin polskiej świadomości narodowej na Śląsku Cieszyńskim, inscenizując młodzieńczą wyprawę Pawła Stalmacha i Andrzeja Cinciały do Krakowa po pierwsze polskie książki. Skąd w ogóle taki pomysł?
Pomysł zrodził się spontanicznie, gdy szukaliśmy odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób popularyzować bogatą historię i dziedzictwo kulturowe Śląska Cieszyńskiego. Wyprawa, którą w 1847 r. odbyło dwóch młodych, cieszyńskich studentów, ze względu na swoją plastyczność i kontekst historyczny idealnie do tego celu odpowiadała. Jej przywołanie stwarzało okazję, by przypomnieć dzieje, oddzielonego przez wieki od Polski, Śląska i okoliczności ich zbliżenia w połowie XIX w. Historia Stalmacha i Cinciały, pokazuje, jak śląscy synowie, chcąc przeciwstawić się postępującej germanizacji, ruszają do Krakowa, poszukując tam inspiracji do działania i źródeł własnej tożsamości, w rezultacie - dobrowolnie się polonizują. Ich przygoda, w sposób malowniczy, obrazuje ponadto miłość naszych przodków do książek i słowa pisanego, dla których byli oni gotowi przebyć pieszo, pełną niebezpieczeństw i niedogodności drogę z Cieszyna do Krakowa i z powrotem. Między innymi dlatego warto było ją przypomnieć i o niej wciąż pamiętać. A jest to tylko jedna z wielu historii, jakie możemy zaczerpnąć z bogatego skarbca naszego regionalnego dziedzictwa.
W tym roku podczas "Skarbów z cieszyńskiej Trówły" postać Stalmacha i Cinciały zastąpi osoba ks. Józefa Londzina, dlaczego właśnie ona?
W ten sposób chcieliśmy nawiązać do 150 rocznicy urodzin jednego z najwybitniejszych synów śląskiej ziemi. Ks. Józef Londzin był postacią bardzo ciekawą, człowiekiem-symbolem, który całe swe życie poświęcił, pracując dla Śląska i jego ludu, dlatego warto, byśmy, jako jego spadkobiercy, ciągle o nim pamiętali. Był on człowiekiem niezwykle charyzmatycznym, pracowitym i oddanym ideom, w które wierzył. Dziś nie jesteśmy sobie w stanie wyobrazić, jak to możliwe, by jedna osoba była jednocześnie: cieszącym się powszechnym szacunkiem kapłanem, nauczycielem, przywódcą politycznym (wybieranym trzykrotnie posłem, a także senatorem i burmistrzem), wydawcą i redaktorem najpoczytniejszego czasopisma w kraju (40 lat prowadzenia "Gwiazdki Cieszyńskiej"!), wybitnym naukowcem, regionalistą i muzealnikiem (pionierem nauki polskiej na Śląsku, założycielem Muzeum Śląskiego, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i "Zarania Śląskiego"). Ta długa lista, to jeszcze nie koniec aktywności ks. Józefa Londzina, który, jako nadzwyczaj zdolny organizator, był także wybitnym i wszechstronnie zaangażowanym działaczem: politycznym, społecznym, oświatowym. Przez wiele lat był on filarem większości polskich organizacji na Śląsku Cieszyńskim, kładąc olbrzymie zasługi, jako długoletni skarbnik Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego oraz Stowarzyszenia bł. Jana Sarkandra; przewodniczący Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, Śląskiego Oddziału Naczelnego Komitetu Narodowego, Związku Spółek Rolniczych w Cieszynie, Polskiego Towarzystwa Turystycznego "Beskid Śląski" oraz Związku Kapłanów Śląska Cieszyńskiego "Unitas". Poza tym, udzielał się także w pracach Towarzystwa Rolniczego w Cieszynie i Cieszyńskiego Banku Kredytowego.
Ks. Józef Londzin był więc postacią o niebagatelnych zasługach dla naszej ziemi. Świadomi tego byli ludzie mu współcześni. Gdy odszedł w 1929 r., żegnano go uroczyście. "Hetmana ziemi śląskiej" odprowadzały tłumy, jakich nie widziano od czasów wielkich wieców plebiscytowych. Proszę sobie tylko wyobrazić kilkunastotysięczny kondukt rozciągający się od Kościoła Marii Magdaleny, aż po cieszyński Cmentarz Komunalny! Na jego czele kroczyło 120 kapłanów, 72 poczty sztandarowe, sześciu starostów, ośmiu posłów i czterech senatorów, biskup i wojewoda!
W harmonogramie imprezy zaplanowano, iż w sobotę to właśnie ks. Londzin zabierze gości na wycieczkę szlakiem cieszyńskich bibliotek i archiwów zabytkowych?
W sobotę, 29 IX 2012 r., ks. Józef Londzin, w którego postać wcielę się osobiście, zabierze gości na spacer po Cieszynie początku XX w. Jego uczestnicy będą mogli wyobrazić sobie, jak wyglądało miasto, gdy było stolicą jednego z najprężniej rozwijających się regionów monarchii austro-węgierskiej i Europy Środkowej, a także później, gdy nastąpiło jego tragiczne w skutkach rozdzielenie. Ks. Londzin oprowadzając gości szlakiem cieszyńskich archiwów i bibliotek zabytkowych, opowie im o swoich pasjach i zainteresowaniach.
W niedzielę spotkamy go na Górze Zamkowej, zyskując możliwość by poznać sprawy, jakimi żyli cieszyńscy Polacy na przełomie wieków. Przekonywał on bowiem będzie o potrzebie przeprowadzenia pełnego równouprawnienia językowego na Śląsku (by język polski nie był dyskryminowany, kosztem niemieckiego); o konieczności wspierania polskiego szkolnictwa, a także o nieodzowności założenia w Cieszynie Muzeum Śląskiego, które dokumentowałoby słowiański charakter naszego regionu. Tego samego dnia wszyscy chętni będą mogli również bezpłatnie zwiedzić dokładnie cieszyńskie biblioteki i archiwa podczas ich dnia otwartego.
W czasie tegorocznej imprezy Książnica Cieszyńska zdecydowała się również skorzystać z ciekawej formuły - gry miejskiej, skąd ten pomysł?
Do tej pory nie miałem okazji uczestniczenia, ani organizowania gry miejskiej i właśnie dlatego nie mogłem oprzeć się pokusie zorganizowania tego typu imprezy. Przede wszystkim jednak do stworzenia jej scenariusza zainspirowały mnie niezwykłe wydarzenia związane z postaciami cieszyniaków, których losami ostatnio się zajmowałem. Czując wewnętrzną potrzebę upamiętnienia ich szlachetnych i bohaterskich czynów, zapragnąłem przypomnieć o nich szerszemu ogółowi. Cieszę się, że Książnica Cieszyńska, organizując grę związaną z ważnymi historycznymi wydarzeniami, ma szansę trafić do młodych odbiorców i zainteresować ich naszą przeszłością.
A czy rozgrywająca się w latach II wojny światowej gra koresponduje w jakiś sposób z postacią księdza Józefa Londzina?
Mogłoby się wydawać, ze tematyka rozgrywającej się w czasie II wojny światowej nie wiąże się bezpośrednio z postacią ks. Londzina, tym bardziej z imprezą folklorystyczną, jaką są "Skarby z cieszyńskiej Trówły". Tymczasem jest inaczej. Hitlerowska okupacja w czasie II wojny światowej niosła za sobą groźbę zupełnego unicestwienia świata wartości duchowych naszych przodków, zagrażając zagładą polskiej tradycji i kultury na Śląsku Cieszyńskim. A były to przecież wartości, o których rozwój i utrwalenie przez całe życie zabiegał ks. Józef Londzin. I gdy wydawało się, że doszczętnie zniszczony zostanie jego dorobek i dziedzictwo, znaleźli się bohaterowie, którzy z narażeniem życia stanęli w jego obronie. Właśnie ich losy ilustruje organizowana przez nas gra, do wzięcia udziału w której serdecznie zapraszamy!
Spacer z burmistrzem Cieszyna ks. Józefem Londzinem - szlakiem cieszyńskich archiwów i bibliotek zabytkowych odbędzie w sobotę, 29 września, w godz. 14.00-17.00. Zbiórka: punkt Informacji Turystycznej na Wzgórzu Zamkowym.
Gra miejska "Śladem bohaterów" odbędzie się w niedzielę 30 września w godz. 10.00-16.00 (start co 30 minut) w grupach zorganizowanych (3-4 osobowych). Zbiórka: punkt Informacji Turystycznej na Wzgórzu Zamkowym.
Dodaj komentarz