, piątek 29 marca 2024
Co tydzień po naszymu: Ło łorlapie, żyńczycy i krzyżu cz. II
F.J.Dral, współpracownik portalu gazetacodzienna.pl, prowadzi kącik gwarowy "Co tydziyń po naszymu".  fot: ARC



Dodaj do Facebook

Co tydzień po naszymu: Ło łorlapie, żyńczycy i krzyżu cz. II

F.J.Dral
\"Moja ty słodko cieszyńska mowo
być zawsze do prawiynio gotowo
a jak cie żodyn uż nie bydzie rozumioł
to jyny wiater bydzie po naszymu szumioł\"
Dzisio bydymy drukować drugóm czynś tego fajnego opowiadanio, kiere posłoł nóm z łorlapu nasz stały czytelnik Andrzej Strokosz. Jesi bydziecie mieli zaś jakisi problymy do zrozumjynio tego, co łón napisoł, to myślym, że zaś to bydzie przetłumaczóne na polski literacki język.

Myślym se jednakowóż, że lepszyj sie je pospjyrać, jako sie co pisze i jako co sie u Was nazywo. Bo jednakowóż ta nasza rzecz w każdej dziedzinie je kapke inszo. Dejmy na to we Skoczowie chłop, kiery robił na koleji nazywany je kolejorz, a w Zebrzydowicach ajzenbaner /eisenbaner/. Takich rozmajtych dziwolóngów je u nas strasznie moc i to je fajne. Bo przeca musicie prziznać, że to spjyrani sie zeszły tydziyń ło tóm dzichte było moc fajne.

Andrzej Strokosz - ”Ło łorlapie żyńczycy i krzyżu cz. II."

- "Je żech już łostatnio z naszego rodu - prawiła. - Tak strasznie mie je teskno. Już bych ich wszystkich chciała zaś łuwidzieć...
Ale wróćmy sie w czasie kierysi tyn rok spatki. Jak żech mioł tak kole łośmi roków, ciotka uznała, że może zaczónć mówić przi mie ło sprawach nejważnieszych. Łopowiadała ło swojich tatach, braciach i siostrze, kierzi nie przeżyli wojny. Czynsto się przi tym łodmiyniały słowa "wiara" i "narodowość". I tu mi isto sóm dioboł podszeptnył przewrotne pytani:
- A gdybyś se musiała z tego wybrać jedno a wysmolić na drugi?...
I zaś to było ganc piyrszy roz w mojim żywocie, co żech na twarzi drugigo człowieka rozpoznoł zaskoczyni, gniyw, strach, wewnyntrznóm walke a na kóniec bolesne postanowiyni:
- Wybrałabych wiare.

Jak o tym dzisio myślym, tyn móment, kiery dlo mnie był zwyczajnóm dzieciyncóm kratochwilóm, ło kierej żech roz-dwa zapómnioł, dlo ciotki musioł byś czymsi bardzo złym, co się wracało w jejich wspóminkach przeciwko jeji woli, co musiało być tymatym jejich nocnych koszmarów. Po prostu na taki przigłupawe pytani nie było ani dobrej ani móndrej łodpowiedzi.

PISALIŚMY: Co tydzień po naszymu: Ło łorlapie żyńczycy i krzyżu cz. I

W ciotczynej izbie dycki wisiało albo stoło pore krziży. Jedyn wystrugany z drzewa, drugi - mały metalowy krucyfiks, jeszcze dalszy wymalowany na szkle... I jeszcze jedyn na kredynsie, kiery dziynki staranióm ciotki coroz bardzij przipóminoł ołtorz: na tym ołtorzu łokrym krziży, świyczek, porcelanowych figurek swiyntych a fantazyjnie naaranżowanych rużańców uzbiyrało sie aji sporo całkiym swieckich pamióntek. A to muszelka, prziniesióno z wycieczki, a to piernikowe serce z łodpustu, a to krzymiyń z zielónymi żyłkami, nóndzióny w potoku pod Cinciałówkóm. Każdo z tych wiecy przipóminała ciotce cosi ważnego. Ciotka uciykła chyłkym z tego świata i nie niechała żodnych porynczyń, co z tymi wszystkimi skarbami zdrobić. Za jakisi czas po pogrzebie chodziłech łostatni roz po jejim dómu, kiery już za niedłógo mioł zmiynić właściciela. Starołech sie zaguszyć płacz, kiery się drził z postrzodka coroz natarczywij. Chodziłech po izbach i wbijołech do pamiynci jak nejwiyncyj szczegółów – rozłożyni mebli, wónie prochu, wirujóncego w świetle słóneczka, dźwigajóncego sie nad łosówczańskim kopcym, skrzipiyni delin pod nogami, trzeszczyni starej jabłónie, kiero się pod łoknami kolybala w podmuchach listopadowego wiatru... Jak żech łodchodził, w mojim ruksaku spoczywało pore łobrozków, ksiónżek i krziży.

Jedyn łobrozek, kiery był u ciotki łod dycki, z wyłobrażynim Matki Boski, modlóncej sie przi umiyrajóncym na krziżu Jezusie, wymalowany na szkle i taki wyblaknióny, że bardzij szło o wspóminke na Jezusa i Maryje niż o ich prawdziwy łobraz. Dołokoła winieczek stokrótek, zrobióny z biołych i zielónych szklannych drobniutkich perełek i napis "Pamiątka z Jasnej Góry". W naszej chałpie wisi teraz nad półkóm z ksiónżkami naszych dziecek z czasów jejich dzieciństwa tak, jakby łónczył stare z nowym. Jakby stoł łokrakym, jednóm nogóm nad światym połednic a nocznic, światym strachu przed burzóm i nełurodzajym, strachu przed płaczym a skrzipanim zymbów - a drugóm nogóm nad światym pulsarów, pyntli czasu, ciymnej materyje i lustrzanych nełrónów. Drugi – mały krucyfiks, z kierego zaczyno już pumału zlazować chrómowo powłoka, je w naszej chałpie zastyrczóny za futrami dwiyrzi tak, abych go widzioł dycki, jak wychodzym z izby. Łoczy Pana Jezusa sie na mie dziwajóm smutnie a jo sie zastanowióm, czy to ni ma przipadkym jakisi rodzaj zespołu abstynyncyjnego z niedostatku modlitwy, do kierej był w ciotczynej chałpie tak fest przizwyczajóny. To nic, niech sie zwyko. Bo kiela razy sie podziwóm w jego kierunku, w moji głowie zaczyno sie łodwijać przedstawa, kiero dlo kogosi isto nie bedzie typowóm modlitwóm, ale dlo mnie je. Widzym procesyje, na kierej czele moja ciotka niesie wysoki drzewianny krziż, po jejich bokach idóm moji tatowie, a dali zastymp coroz bardziyj pochylónych w plecach, coroz czyrwiynszych w twarzach i czym dali tym zgrzebnij łobleczónych kmieci, kierzi jyny przed chwilkóm dzwigli swoje spocóne i rozczochrane głowy znad snopków świyżo skoszónej pszynice, kierzi jyny przed chwilóm stanyli z klynczek po modlitwie na Aniół Pański, jyny przed chwilóm podniyśli pełne zdumiynio spojrzyni na pociymniałe wieczorne niebo i przelatujóncóm kómete...

- Móm jo z tobóm, babo, krziż - mamrzym se do fusów. Ledwiech przekroczył próg naszej chałpy, praskła petflaszka z kwaśnóm żyńczycóm. Wszystko sie to wykidało na tepich, kiery my czyścili jyny krótko przed wyjazdym na łorlap.Słowym - jedna wielko sraczka, do kierej hned skoczył pies i teraz wszyndzi dołokoła sóm biołe łodciski jego łap. Dźwigóm głowe i widzym nad sobóm krziż, zastyrczóny za futra. Pón Jezus wyglóndzo dzisio kapke wiesielszy. Dziwo sie na mnie jakosi figlarnie. Mrugnył na mnie, czy sie mi to jyny zdało?”

Tóż mjyjcie się wszedcy dobrze i do prziszłego tydnia i wiesiołego popiątku !

F.J. Dral czyta opowiadanie Władysława Wrana "O jaskółkach", z książki "Prawdziwe starzikowe opowiadania"

Komentarze: (3)    Zobacz opinię czytelników (0)    Dodaj opinie
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy pozostawionych przez internautów. Komentarz dodany przez zarejestrowanego użytkownika pojawi się na stronie natychmiast po dodaniu. Anonimowy komentarz zostanie opublikowany z opóźnieniem, po jego akceptacji przez redakcję. Komentarze niezgodne z regulaminem będą usuwane.

Dziynkujym, panie Dral, za zredagowani a opublikowani. Myślym, że "krziż" móg zostać pisany przez "i" aji w tytule?

Jak zawsze fajne :-)

dziękuję Panie Fryderyku, o to mi chodziło i wcale nikogo nie chciałem tym pomysłem obrazić, ani urazić, bo niektórzy się obruszyli ostatnio. Mamy piękną mowę cieszyńską, pamiętam jak wyjeżdżałem gdzieś dalej w Polskę i zdarzało mi się spotykać czy też przebywać z ludźmi, którzy prosili żebym opowiadał bo nasza mowa jest taka piękna i śpiewająca chociaż często niewiele z tego nie rozumieli. Wyszedłem z założenia, że jeżeli się podoba, to trzeba się otworzyć na innych i zarazić ich tą naszą mową, a nie ma lepszej książki do nauki niż my sami właśnie w takim np.: kąciku:-) pozdrawiam i dziękuję

Dodaj komentarz

Zawartość pola nie będzie udostępniana publicznie.
  • Adresy internetowe są automatycznie zamieniane w odnośniki, które można kliknąć.
  • Dozwolone znaczniki HTML: <em> <strong> <cite> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Znaki końca linii i akapitu dodawane są automatycznie.

Więcej informacji na temat formatowania

Image CAPTCHA
Wpisz znaki widoczne na obrazku.
reklama
reklama