Brama otwarta na tradycje góralskie Beskidu Śląskiego i Bieszczad

Zdjęcia: Edyta Molęda

Nie po raz pierwszy muzyczna Etno Chata Topolej rozbrzmiewała dźwiękami góralskiej muzyki od rana do wieczora! Tym razem okazją do celebrowania szeroko pojętej tradycji ziem górskich było I Spotkanie Ludzi Karpat w Goleszowie, w ramach projektu Brama Karpat. W zamyśle projekt będzie miał charakter spotkań cyklicznych, poświęconych promowaniu dwóch kultur w jednym miejscu, czyli góralszczyzny ziem Beskidu Śląskiego i Żywieckiego oraz szeroko rozumianej huculszczyzny Karpat. Inicjatorami idei stworzenia symbolicznej Bramy Karpat jest Fundacja Made in SCI. Głównymi partnerami są Etno Chata Topolej z Goleszowa oraz Zajazd pod Caryńską w Ustrzykach Górnych. Organizatorami i koordynatorami I Spotkania Ludzi Karpat byli: Aneta i Grzegorz Pońc (Etno Chata Topolej), Andrzej Drobik (Fundacja Made in SCI) oraz Jacek Skórka ( Zajazd Pod Caryńską).

Pierwsze - dwudniowe spotkanie było niezwykle bogate i różnorodne pod względem tematyki wykładów, prelekcji oraz toczących się dyskusji. Uczestnicy podkreślali, że takie zagadnienia jak góralszczyzna, huculszczyzna, związki między Beskidami, Bieszczadami a Karpatami to tematy, które od lat są w centrum zainteresowania etnologów i antropologów, doczekały się też wielu naukowych opracowań, a co najważniejsze - stale są żywe i obecne w dyskusjach nad góralszczyzną, rozumianą jako skarbnica tradycji i obyczajów, jak również zjawisko po części skomercjalizowane i przeniesione w przestrzeń turystyki.

Pierwszy dzień spotkania Ludzi Karpat został poświęcony próbie zdefiniowania, czym właściwie jest „góralszczyzna” i co sprawia, że budzi coraz większe zainteresowanie, nie tylko ludoznawców, ale również laików. Interesujący w tym kontekście okazał się zwłaszcza wykład doktora Grzegorza Studnickiego z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie pod tytułem "Górale w Beskidzie Śląskim w oczach ludoznawców a atrakcja turystyczna". Inne spojrzenie na temat ludzi gór i huculszczyznę przedstawił Józef Michałek ze Związku Podhalan Oddział Górali Śląskich podczas wykładu „Górale Karpat Wschodnich” oraz projekcji filmu „Żywa Watra”. Dzięki temu wystąpieniu słuchacze mieli okazję poznać nie tylko bogatą kulturę huculską w wydaniu codziennym, ale zwłaszcza obrzędowym na przykładzie zachowania tradycji podczas przygotowań do huculskiego wesela. Podsumowaniem panelowej części spotkania było wieczorne muzykowanie i biesiadowanie, podczas którego nie zabrakło tradycyjnych potraw z obu regionów. Wszystkich uczestników oraz artystów Etno Chata Topolej ugościła potrawami beskidzkimi, a goście z Bieszczad przygotowali niespodziankę w postaci przysmaków kuchni bojkowskiej.

Drugiego dnia spotkania pod nazwą „Bieszczady w Beskidach” na scenie Etno Chaty Topolej zaprezentowała się niezwykle uzdolniona muzycznie młodzież. Podopieczni Fundacji Braci Golec przedstawili projekt „Etnika Symfonicznie”, a Małgorzata Młynarz z FBG opowiedziała o realizacji przedsięwzięcia, jakim było wydanie albumów strojów ludowych przez FBG. Słuchacze mieli okazję poznać kulisy powstawania albumu Strojów Śląska Cieszyńskiego. Kontynuacją tematu była prelekcja Lidii Lankocz z Goleszowa poświęcona „Historii żywotka na Śląsku Cieszyńskim”. O prezentację na żywo strojów regionalnych zadbał z kolei Zespół Pieśni i Tańca Goleszów, który zagrał, zaśpiewał i zatańczył, rozpoczynając w ten sposób muzyczną ucztę. Tego wieczoru na scenie wystąpiły również dwa zespoły związane z Bieszczadami - „Kapela z przypadku” oraz zespół „Smereko”. 

Kontynuacją projektu będzie rekonstrukcja koliby pasterskiej na Małej Czantorii, wspólne przejście 6 lipca 2016 roku szlaku czerwonego przez ekipy z Ustronia i Bieszczad i spotkanie w Krościenku nad Dunajcem, jak również jesienny festiwal na terenie Śląska Cieszyńskiego.