90 rocznica wprowadzenia kancjonału Heczki w Wiśle

Kancjonał Heczki od 1906 roku w Wiśle otrzymywali konfirmanci. fot. Katarzyna Koczwara

Kancjonał wydawany był w gotyku i alfabecie łacińskim. fot. Katarzyna Koczwara

Do XIX wieku korzystano ze śpiewnika Trzanowskiego, który nie dość, że napisany był gotykiem, to jeszcze w języku staromorawskim, czyli staroczeskim. - Problem pojawił się dla młodych ludzi, kiedy w szkole uczyli się w już w języku polskim, pisali w alfabecie łacińskim, a w kościele trzeba było śpiewać po czesku i czytać gotyk, to rodziło uczucie alienacji - zauważa Maciej Oczkowski, który 17 stycznia z Muzeum Beskidzkim w Wiśle przybliżył historię kancjonału Heczki.

Ksiądz Jerzy Heczko pochodził z Łyżbic, dzisiejszej dzielnicy Trzyńca. Od 1859 roku aż do śmierci w 1907 roku był proboszczem w Ligotce Kameralnej, obecnie należącej do Republiki Czeskiej. W 1864 roku wydał 18 pieśni w języku polskim - 8 dotyczyło męki i śmierci Chrystusa, 10 Zmartwychwstania. Kancjonał wydany został po raz pierwszy w 1865 roku, składał się z 722 pieśni i 16 modlitw. Drukowany został gotykiem.

Praktycznie co roku pojawiały się kolejne jego wydania. Z czasem dodawano nowe pieśni, liturgie, intonacje. - Od piątego wydania naprzemiennie drukowano śpiewnik Heczki gotykiem i w alfabecie łacińskim. Bardzo szybko przyjął się on w parafiach ewangelickich Śląska Cieszyńskiego. W 1865 roku do użytku wprowadziła go parafia w Cieszynie, szybko w ślad za nią poszły kolejne zbory - mówi Oczkowski.

Najpóźniej kancjonał zaakceptowany został w Wiśle, choć pierwsze próby korzystania z niego podjęto w 1871 roku, wówczas społeczność odmówiła, tłumacząc, że przyzwyczajono się do śpiewnika Trzanowskiego, podkreślając, że wiślanie nie chcą wprowadzać nowości. W 1899 roku rada parafialna podjęła uchwałę o wprowadzeniu kancjonału Heczki, ale był to zupełnie martwy zapis, nie poparty praktyką. Kolejne działanie podjęto w 1902 roku, wówczas taką propozycję zgłosił Andrzej Cienciała, ale także nie spotkało się to z aprobatą.

W 1906 roku proboszcz Mrowiec w sposób praktyczny próbował przekonać do kancjonału Heczki. Wydał śpiewnik dla młodzieży. Konfirmanci otrzymali kancjonał, porównywali z tym Trzanowskiego, oswajali tę publikację. Ostatecznie w Wiśle śpiewnik wprowadzono do faktycznego użytku dopiero w 1922 roku.

Jak bardzo wiślanie są z nim dziś związani najlepiej pokazuje przywiązanie do tego śpiewnika. Zuzanna Raszka wraca do niego w ważnych chwilach nie tylko życia religijnego - W domach jeszcze funkcjonuje, w samym Cieszynie także się z tym spotkałem. Stare przekłady bardziej trafiają do serca w szczególnych momentach roku kościelnego - przyznaje Maciej Oczkowski, były dyrektor Muzeum Beskidzkiego w Wiśle.

O jego znaczeniu pisała także Maria Pilch, przytaczając sytuację z życia codziennego, kiedy żona śpiewała mężowi pieść o pijaństwie, gdy ten wrócił z zakraplanego alkoholem męskiego spotkania.

Uczestnicy spotkania w Muzeum Beskidzkim wspólnie odśpiewali dwie pieśni z tego kancjonału: "Wszystkie nasze dzienne sprawy" i "Pod twoją obronę". Wiślańskie Muzeum Beskidzkie posiada bogaty zbiór śpiewników Heczki.