Kultura na granicy ma wiele imion

"Słowacka Małopolska” ("Slováci v Malopoľsku”) to już trzeci przewodnik Pracowni na Pastwiskach z serii "Małopolska Wielu Kultur”. Wcześniej ukazały się "Czeska Małopolska” oraz "Węgierska Małopolska”. Przewodnik jest napisany w dwóch wersjach językowych - polskiej i słowackiej.

Autorami przewodnika o polsko-słowackich powiązaniach są Mieczysław Czuma, Leszek Mazan i Marcin Żerański. Jak podkreślają, przewodnik ma stanowić zachętę do odwiedzenia Małopolski, czyli bliskiej Słowakom części Polski i przysłużyć się do głębszego poznania wspólnych dziejowych epizodów łączących oba narody.

- Są tu wspomniane między innymi miejscowości położone pomiędzy Bielskiem-Białą a Oświęcimiem: Jawiszowice, Brzeszcze, Kęty, Bielany i Polanka Wielka, gdzie znajdują się w kościołach i plebaniach obrazy pędzla słowackiego malarza narodowego Petera Michala Bohúnia - mówi Monika Żerańska z Pracowni na Pastwiskach. - Jego obrazy znajdują się także na Śląsku Cieszyńskim: w kościołach w Strumieniu, Bystrej i Bielsku-Białej oraz w bielskim zamku Sułkowskich w Muzeum Historycznym. Peter M. Bohúň, Orawianin, mieszkał w latach 1865-1879 w Lipniku, dziś dzielnicy Bielska-Białej. W mieście tym został pochowany na cmentarzu ewangelickim. Nad Białkę sprowadził go ks. Jakob Hönel, proboszcz luterański w Białej a zarazem superintendent ewangelickiego Kościoła Galicji i Bukowiny, rodem ze słowackiego dziś Spisza, pochowany na bialskim cmentarzu. Ze Spisza pochodzili też przodkowie ks. Karola Gustawa Zipsera, następcy Hönela. Zipserowie byli znanym w Bielsku i Białej rodem, do nich należała fabryka włókiennicza w Białej, jedna z najstarszych w Małopolsce - opowiada Żerańska, wprowadzając do lektury "Słowackiej Małopolski”.

Autorzy podkreślają liczne związki polsko-słowackie: „Małopolska i Słowacja były częścią średniowiecznego państwa wielkomorawskiego (Wielkich Moraw), przyjęły chrześcijaństwo według obrządku staro-cerkiewno-słowiańskiego, mają wspólną granicę biegnącą grzbietem Karpat, łączą je pokrewne języki i obyczaje, tradycje pasterskie i górnicze, a także ożywione kontakty naukowe, kulturalne i handlowe, ponadto mają wspólnych bohaterów i patronów (zbójnik Juraj Janosik z Terchovej i święty Andrzej Świerad z Tropia), a w polskich częściach Spisza i Orawy żyje mniejszość słowacka”.

Tropem tych powiązań płynie narracja przewodnika „Słowacka Małopolska”. Przewodnik otwiera rozdział o wspólnej historii, następnie autorzy opisują słowackie ślady w stolicy Małopolski, Krakowie, a następnie śledzą słowackie ślady w pozostałych częściach Małopolski. Na nieco ponad stu stronach zostały zawarte najważniejsze informacje i ciekawostki historyczne zachęcające do zwiedzania wzbogacone o dużo zdjęć, grafik i praktycznych map, co typowe dla tego wydawnictwa.

„Publikacja ta oprowadza po miejscach powiązanych ze Słowacją na terenie Małopolski, podąża po słowackich śladach odciśniętych w polskiej obyczajowości i kulturze. Autorzy nie unikają również tematów trudnych, nie uchylają się przed ukazywaniem wzajemnych zadrażnień i konfliktów. Takie też zdarzały się między sąsiadami” - piszą autorzy we wstępie przewodnika.

Zapraszamy do udziału w konkursie, w którym do wygrania są dwa egzemplarze przewodnika "Słowacka Małopolska" wydanego przez Pracownię na Pastwiskach.

Aby wziąć udział w konkursie, należy być zarejestrowanym użytkownikiem na portalu GazetaCodzienna.pl i przesłać na nasz adres prawidłową odpowiedź na pytanie: Jak nazywa się najwyższy szczyt Małopolski?

Odpowiedzi prosimy przesłać na adres konkursy@gazetacodzienna.pl. Wraz z odpowiedzią należy podać swoje dane (imię i nazwisko), nazwę użytkownika (podaną podczas rejestracji), numer telefonu. Wygrywają dwie osoby, które jako pierwsze prześlą prawidłową odpowiedź na pytanie konkursowe.

Jeśli nie jesteś jeszcze zarejestrowanym użytkownikiem, możesz to uczynić poprzez formularz dostępny pod adresem: www.gazetacodzienna.pl/user/register

Nagrodzone w konkursie osoby zostaną poinformowana drogą mailową.

Udzielenie odpowiedzi w konkursie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu, który jest dostępny pod adresem www.gazetacodzienna.pl/regulamin.