Skarby archeologiczne Cieszyna

Na Pl. Dominikańskim archeolodzy odkryli specyficzne budowle wyłożone kamieniami otoczakowymi i cegłami sklepionymi w łuku, fot. Dział Archeologii Muzeum Śląska Cieszyńskiego

Na Pl. Św. Krzyża natrafiono na szkielety ludzkie, co świadczy o tym, że kiedyś był tam cmentarz, fot. Tomasz Lenkiewicz

Na ul. Olszaka natrafiono pod ziemią na drewnianą konstrukcję, mogą to być pozostałości stajni lub innego pomieszczenia dla zwierząt, fot. Adam Swakoń

W piątek, 24 października w Domu Narodowym w Cieszynie odbyła się prelekcja "Skarby archeologiczne Cieszyna, czyli co odkryto podczas przebudowy kanalizacji”. W spotkaniu wzięli udział archeolodzy odpowiedzialni za wykonanie archeologicznych badań ratunkowych w miejscach, gdzie robotnicy w trakcie pracy natrafiali na zabytkowe obiekty. Badacze podsumowali wszystkie dotychczasowe odkrycia i opowiedzieli o swojej pracy.

Spotkanie oparło się na zaprezentowaniu czterech znaczących odkryć: na ul. Szersznika, na Pl. Dominikańskim, na Pl. Św. Krzyża oraz na ul. Olszaka. Na koniec zostały też omówione inne pomniejsze odkrycia z różnych części śródmieścia.

Prace archeologiczne w rejonie ul. Szersznika i Pl. Domnikańskiego prowadziła Zofia Zarzycka. Jak wskazała, przy ul. Szersznika odkryto dawne mury bramy miasta, a konkretnie jest to fragment budynku poborcy cła. To sprecyzowanie było możliwe dzięki nałożeniu dawnego planu miasta na dzisiejsze rozplanowanie. Jak się okazało, dawna brama miasta miała trzy człony, a odkopany w rejonie ulic Szersznika i Szerokiej mur to trzeci, najbardziej zewnętrzny człon.

Z kolei na Pl. Dominikańskim archeolodzy odkryli specyficzne budowle wyłożone kamieniami otoczakowymi i cegłami sklepionymi w łuku. Budowla datowana na przełom XVI i XVII w. początkowo wydała się badaczom obiektem grzewczym, który miałby ogrzewać pobliski klasztor Dominikanów. W rejonie odkryć odkopano także wąskie kanaliki, w których był czarny osad, co wskazywało, że odprowadzane było nimi powietrze o wysokiej temperaturze. Ostatecznie archeolodzy ustalili, że odkryty obiekt to część Starego Browaru, a konkretnie piec grzewczy do wytwarzania słodu. Badacze wskazali, że pierwsza wzmianka o tym browarze pojawiła się już w 1586 roku. - Znalezisko jest niezwykłe, bo nigdy wcześniej w Polsce, a nawet w Europie Środkowej nie odkryto podobnego obiektu. Dlatego warto dalej badać to miejsce - mówi Zarzycka.

Badania na Pl. Św. Krzyża prowadził Mikołaj Ostrowski. W tym miejscu natrafiono na szkielety ludzkie, co świadczy o tym, że kiedyś był tam cmentarz. W sumie ustalono piętnaście pochówków dzieci, kobiet i mężczyzn, jednak badacze nie są pewni, co było powodem ich śmierci. Z racji tego, że pojawiły się też groby zbiorowe, można jedynie podejrzewać, iż były to ofiary epidemii. W odkrytym grobie odkryto medalik datowany na XVIII w. prawdopodobnie pochodzący z jednego włoskich sanktuariów.

Odkryć na ul. Olszaka dokonali Ilona Smajdek-Mądrzycka i Grzegorz Mądrzycki. W tym rejonie natrafiono pod ziemią na drewnianą konstrukcję datowaną na okres nowożytny. Pierwsze tropy naprowadziły badaczy na podejrzenie, że była to droga. Jednak śladowa ilość ceramiki w tym miejscu, a także izolowana, wielowarstwowa powierzchnia z drewna przekreśliły tą tezę. Ostatecznie archeolodzy ustalili, że jest to część pozostałości stajni lub innego pomieszczenia dla zwierząt. Ponadto w tym rejonie odnaleziono obiekt, co do którego badacze nie są pewni, czy była to studnia czy latryna. W rejonie ul. Olszaka natrafiano też na pierwsze w Cieszynie fragmenty naczyń ze znakami garncarskimi, monetę z XVI w., fragmenty naczyń grafitowych datowanych na XI - XIII w., a także inne drobne przedmioty codziennego użytku, jak sprzączka z XV w., pokrywka czy gwoździe.

Jak wskazali archeolodzy, w śródmieściu natrafiono na jeszcze wiele innych odkryć. Przede wszystkim odkopano wiele różnie datowanych pozostałości fundamentów kamienic czy murów. Ponadto odkryto przedmioty z różnych epok, jak np.: fragment fajki z XIX w., fragment patery z XVIII w., ostrogę rycerską datowaną na XIII - XV wiek, a także wiele fragmentów ceramiki. Wszystkie te odkrycia zostały przetransportowane do Muzeum Śląska Cieszyńskiego, gdzie każdy zwiedzający może je teraz zobaczyć.