Seniorzy o Cieszynie: "Komunikacja jest gorsza niż za czasów II wojny światowej"

Michał Paluch, pedagog, koordynator Transgranicznego Centrum Wolontariatu i Wsparcia Imprez, w związku z wystawą przeprowadził wśród słuchaczy Cieszyńskiego Uniwersytetu III Wieku ankietę. Wśród pytań, na które odpowiedzieli seniorzy, pojawiło się między innymi to dotyczące wskazania miejsc, gdzie czują się oni najbardziej i najmniej komfortowo. W pierwszym przypadku osoby starsze wskazywały na rynek, teatr, parki, w drugim przypadku wśród najczęściej pojawiających odpowiedzi padały: "dworzec" i "przystanki autobusowe". Wśród postulatów do burmistrza wymieniali oni między innymi te dotyczące poprawienia warunków dla podróżnych, ale też zwiększenia ilości miejsc parkingowych (krytycznie wypowiedzieli się jednak o ulokowaniu miejsc parkingowych na rynku), zagospodarowania Cieślarówki, czy zwiększenia ilości toalet.

- Seniorzy czują się komfortowo w miejscach, które pozostały nam w spadku po czasach austriackich - komentuje gorzko wyniki ankiety Paluch. Po chwili jednak dodaje optymistycznie: - To się niebawem zmieni. Projekty rewitalizujące brzegi Olzy, Sport Park, Wzgórze Zamkowe, czy plany dotyczące Parku Kasztanowego to przykłady, że zabieramy się do wspólnych prac nad odnową oblicza przestrzeni publicznej - stwierdza pedagog.

Paluch zwraca uwagę, że edukacyjna rola Zamku Cieszyn odgrywa w tej sprawie kluczową rolę. Instytucja kilka tygodni temu podsumowała kolejną edycję wystawy "Dizajn w Przestrzeni Publicznej", która w 2012 roku nosiła podtytuł "Lata lecą". Na wystawie można było zobaczyć przykłady rozwiązań, które umożliwiają aktywne spędzanie czasu osobom w wieku powyżej 50 lat, jak i obiekty architektoniczne zaprojektowane z myślą o osobach dojrzałych. W opisie wystawy organizatorzy przypominali: "Już za prawie 40 lat połowa Europejczyków będzie w wieku dojrzałym i będzie potrzebowała mądrze zaprojektowanej przestrzeni. Przestrzeni, w której może czuć się dobrze, gdzie swobodnie skorzysta z publicznego transportu, zrobi zakupy i spotka się z przyjaciółmi. Także coraz więcej produktów i usług skierowanych do osób w dojrzałym wieku ma zachęcić do uprawiania aktywnego trybu życia. Przesłanie jest jedno - należy ćwiczyć ciało i umysł”.

Ewa Gołębiowska, dyrektorka Zamku Cieszyn, podaje przykłady takich rozwiązań. Wśród nich są na przykład tak zwane "siłownia pod chmurką" dla aktywnych seniorów, które powstała w Żorach, ale też w Ustroniu. Z kolei ze stereotypami ponurych domów starców zmierzyło się z powodzeniem Towarzystwo Budownictwa Społecznego ze Stargardu Szczecińskiego. To jedna z pierwszych inwestycji mieszkaniowych w kraju, dzięki której powstało specjalne przystosowane osiedle mieszkaniowe dla seniorów. Problem osób niepełnosprawnych i starszych dostrzegli również organizatorzy Colours of Ostrava, którzy nazywają go festiwalem bez barier. Podczas ostatniej edycji cały teren imprezy był przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową. A podczas ostatniego dnia na festiwal wstęp wolny mieli seniorzy. Jest też przykład z Gdyni, gdzie młodzi wolontariusze wspólnie z osobami niepełnosprawnymi i seniorami spacerowali po mieście analizując warunki dla osób starszych i niepełnosprawnych. - Dzięki temu mogli zwrócić uwagę na problemy, które ich dotyczą - mówi Gołębiowska, która dodaje, że to przykład nieinwestycyjnego i niedrogiego programu, które byłyby w Cieszynie możliwy do zrealizowania.

Jak podkreślają specjaliści dobrze zaprojektowana przestrzeń może stymulować integrację pomiędzy młodszym i starszym pokoleniem. - Przestrzeń musi być dostosowana do integracji międzypokoleniowej. Dlatego potrzebujemy znacznie więcej pomysłów na przełamanie stereotypów i gett środowiskowych, w które sami się wpakowaliśmy, a nie tędy droga - zauważa dyrektorka Zamku Cieszyn.

Podobnego zdania jest koordynator Transgranicznego Centrum Wolontariatu i Wsparcia Imprez. - Oprócz zmian wizualnych i estetycznych odbywa się też zmiana mentalna. I o to chodzi. To, że mogliśmy jako młodzi ludzie przemówić głosem seniorów to jeden z takich przykładów. Widzialna przestrzeń publiczna ma wpływ na to, co niewidzialne w przestrzeni międzyludzkiej - podsumowuje, odnosząc się do ankiety przeprowadzonej wśród słuchaczy Cieszyńskiego Uniwersytetu III Wieku, Paluch.

Adam Swakoń, zastępca burmistrza Cieszyna, zapewnia, że miasto dostrzega problemy osób starszych i niepełnosprawnych w przestrzeni publicznej i w miarę możliwości stara się wychodzić im na przeciw. Stąd pomysł stworzenia programu debarieryzacji ścisłego centrum miasta. Tak też projektowane są wszystkie nowe inwestycje. - Wszystkie przebudowy, remonty i budowy w Cieszynie będą odbywały się z poszanowaniem osób starszych i niepełnosprawnych. W taki sposób wyznaczone są też nowe miejsca parkingowe dla osób niepełnosprawnych, których lokalizacja konsultowana jest z ich reprezentantem - podkreśla zastępca burmistrza Cieszyna. Miasto stara się również pozyskać środki na zakup nowych wiat przystankowych i modernizację już istniejących (chodzi przede wszystkim o ich doświetlenie). W ramach rewitalizacji Parku Kasztanowego, w którym w tym roku powstanie plac zabaw, w przyszłości ma również zostać stworzone miejsce dla osób starszych.