Jedno pytanie do Barbary Głydy-Żydek

Pytanie: Jak połączyć tradycję ze współczesnością na Śląsku Cieszyńskim? Czy ten region może być miejscem, w którym mogą rozwinąć się przemysły kreatywne?

Odpowiada Barbara Głyda-Żydek (kulturoznawczyni, animatorka kultury, wykładowczyni na Uniwersytecie Śląskim, autorka publikacji dotyczących miasta, przestrzeni publicznej, kultury i jej upowszechniania):

Śląsk Cieszyński to region o silnej tożsamości, wystarczy porozmawiać z mieszkańcami Cieszyna, ale także innych miast należących do powiatu, żeby upewnić się, jak dumni są ze swego pochodzenia i jak cenią swoje korzenie. Tradycja jest na Śląsku Cieszyńskim ważna i żywa i to jest podstawą dla łączenia jej ze współczesnością, która nie może funkcjonować bez oparcia, fundamentu. Warto sobie uświadomić właśnie wagę tradycji dla współczesności – przeszłość to punkt oparcia, decyduje o tym, kim jesteśmy. W Cieszynie dodatkowo tradycję łączy się ze współczesnością: świetne wzorce daje Zamek Sztuki. Na Zamku organizowane jest święto Skarby z Cieszyńskiej Trówły, ale także konkurs Śląska Rzecz. Wystawy, jakie możemy zobaczyć na Zamku, łączą przeszłość i teraźniejszość np. wykorzystując tradycyjne rzemiosła w nowych odsłonach. Takim przykładem może być plecionkarstwo, którym zajmuje się Stowarzyszenie Serfenta: grupa etnologów i animatorów. Na swoim koncie mają m.in. projekt „Plecionkarskim Szlakiem Polski”, zapis tradycji plecionkarskiej w naszym kraju. Może się wydawać, że plecionkarstwo, to wymierające zajęcie, ale Serfenta na nowo potrafi nim zainteresować i wdrażać innowacje, np. wyplatanie z materiałów pochodzących z recyclingu. W Cieszynie mamy także Muzeum Drukarstwa, niezwykłą instytucję, powstałą z pasji kilku osób. Drukarze zebrali stare maszyny, które przez lata niszczały na złomowiskach, poddali je renowacji, ożywili. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, jak skomplikowane było drukarstwo, jakiej precyzji wymagało. W tej chwili z doświadczeń drukarzy korzystają studenci grafiki, którzy w tych dawnych technikach mogą znaleźć inspirację dla własnych działań twórczych. Muzeum Drukarstwa, podobnie jak Zamek i Browar Cieszyński, biorą udział w tegorocznej Industriadzie już 11 czerwca.

Przemysły kreatywne, czyli takie, które łączą kulturę i technologię, w wielu miastach w Polsce i na świecie są szczególnie wspierane przez włodarzy, bo pozwalają na budowanie marki miasta, jego wyjątkowości. W Cieszynie stawia się raczej na tradycję, co w moim przekonaniu jest pozytywne, ale zaniedbywanie współczesności prowadzi do „skansenowości” kulturalnej w negatywnym tego słowa znaczeniu. Zainteresowanie turystów ofertą Zamku czy Muzeum Drukarstwa jasno pokazuje, że jest zapotrzebowanie na tego typu działalność, a obydwa te miejsca mają także szereg propozycji dla mieszkańców.

Przywołane przykłady działań cieszyńskich instytucji i stowarzyszeń pokazują, że na Śląsku Cieszyńskim mogą się rozwijać przemysły kreatywne, ale wymaga to wsparcia ludzi i ich pomysłów. Za wszystkimi działaniami stoją pasjonaci, których wiedza i zaangażowanie zasługują na szacunek, ale także naszą pomoc. Problemem są często pieniądze, ale czasem także dobra wola pracowników samorządowych, bo ich wsparcie bywa decydujące. Dodatkowym atutem Cieszyna są dwa wydziały Uniwersytetu Śląskiego. Połączenie tradycji Śląska Cieszyńskiego i innowacyjnych działań studentów i wykładowców daje świetne rezultaty, a wspólne działania można jeszcze poszerzyć.

Tradycja i współczesność świetnie się łączą w Cieszynie dzięki zaangażowaniu i pasji wielu osób, których działalność jest coraz bardziej rozpoznawalna w regionie ale także w całym kraju. Przywołane Muzeum Drukarstwa zaczynało swoją działalność od małej salki na tyłach kamienicy, a w tej chwili przyjmuje wycieczki z całego kraju. Region Śląska Cieszyńskiego ze swoją bogatą tradycją, ale też bogactwem w postaci wyjątkowych ludzi może się stać miejscem rozwoju przemysłów kreatywnych, co już się dzieje. W Cieszynie jest ogromna liczba organizacji pozarządowych, w których działają niezwykli, pełni pasji ludzie – i to jest, obok tradycji, największe bogactwo Śląska Cieszyńskiego.

Rubryka "Jedno pytanie do..."- Redakcja Gazety Codziennej co tydzień zadaje jedno pytanie któremuś z pracowników naukowo-dydaktycznych Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, a następnie publikuje jego odpowiedź. Pytamy o politykę, gospodarkę, kulturę, życie codzienne, zwyczaje mieszkańców czy historię Śląska Cieszyńskiego. Z pytaniami do kadry profesorskiej UŚ w Cieszynie zwracamy się także w sytuacjach ważnych aktualnych wydarzeń.