Historia mlekiem płynąca cz.4

Fragment aparatowni, rok 1950, arch. OSM w Skoczowie

Dojrzewanie sera Cheddar, rok 1955 arch. OSM w Skoczowie

Powołany do życia Miejski Zakład Mleczarski w Cieszynie zakwaterował się w ekskluzywnym niegdyś hotelu „Pod Jeleniem”. Żadna z czterech istniejących w powiecie mleczarń: w Bażanowicach, Ogrodzonej, Pruchnej i Skoczowie, nie posiadała dostatecznej ilości pomieszczeń dla działów administracyjnych, gdy tymczasem pokoje hotelowe świeciły pustką.
W nowej sytuacji działalność oddziału, którego kierownikiem został mianowany Stanisław Króżel, koncentrowała się zasadniczo na realizacji dwóch wyznaczonych zadaniach programowych – skupie mleka i jego przetwórstwie. Wprowadzona dekretem Rady Ministrów od 1952 roku obowiązkowa dostawa mleka spowodowała lawinę działań sprzecznych ze zdrowym rozsądkiem. Ponieważ istniał duży nacisk na wyegzekwowanie od wszystkich producentów należnej z tytułu obowiązkowej dostawy ilości mleka, nie bacząc na koszty rozbudowano punkty skupu i sieć zlewni mleka do niebywałych rozmiarów. Doprowadziło to do sytuacji, że w niektórych zlewniach, koszt skupu mleka przekraczał jego wartość. Chcąc ratować sytuację wprowadzono zamiennik w formie masła osełkowego. Okazało się jednak, że skupione masło było tak złej, jakości, że nie nadawało się do spożycia i przeznaczano je na tłuszcz maszynowy.
Niszczycielski przymus ekonomiczny i inne nieprzemyślane decyzje zmierzające do przebudowy wsi w kierunku spółdzielczości produkcyjnej, sprawiły, że rolnictwo znalazło się w połowie lat pięćdziesiątych w ruinie. Równocześnie z przejęciem spółdzielczych zakładów mleczarskich przez aparat państwowy, uległy likwidacji tradycyjne formy pomocy dla rolników w zakresie poradnictwa żywieniowego, kontroli mleczności i zaopatrzenia w pasze, co poważnie wpłynęło na pogorszenie warunków w gospodarce mleczno - hodowlanej, którą cechował pogłębiający się regres.
Gdy na rynku zaczęło brakować masła, by złagodzić tę sytuację wprowadzono do sprzedaży tzw. masło stołowe. Było to masło z 30% domieszką margaryny. Łączenie masła z margaryną odbywało się w maselnicy wygniatarce. W procesie wygniatania powstawała jednolita masa, której nadano nazwę „Masło stołowe”.
W obliczu zbliżającej się katastrofy w gospodarce rolnej, głosy niezadowolenia w środowiskach spółdzielczości wiejskiej zaczęły przeradzać się w rosnącą wrzawę. Zawrzała też opinia publiczna, żądając rozrachunku za szereg chybionych decyzji. Występujące z coraz większą ostrością dotkliwe braki mleka i jego przetworów, skłoniły w końcu władze partyjne i państwowe do przemyśleń nad pogłębianiem się trudnej sytuacji. Pierwszym zwiastunem przemian było zniesienie obowiązkowych dostaw mleka z dniem 1 stycznia 1957 roku.
Decyzja ta rozbudziła nadzieję powrotu do spółdzielczych form w mleczarstwie. Mimo przeciwdziałania ze strony Centralnego Zarządu Przemysłu Mleczarskiego powołano komitet do spraw reaktywacji spółdzielni mleczarskich. W pięcioosobowych komitetach wojewódzkich znalazł się między innymi kierownik Zakładu Mleczarskiego w Skoczowie – inż. Gabriel Sztwiertnia. Za jego sprawą, w wyniku działań powstałych komitetów w powiecie cieszyńskim, zostały stworzone warunki do reaktywacji działalności spółdzielni mleczarskich w Bażanowicach, Ogrodzonej, Pruchnej i Skoczowie.
Na Walnym Zebraniu Założycielskim w dniu 10 czerwca 1957 roku w obecności 214 członków została reaktywowana Spółdzielnia Mleczarska w Skoczowie i przyjęła nazwę Okręgowej. Terenem działalności były: Brenna, Chybie, Dębowiec, Górki, Istebna, Jaworzynka, Koniaków, Mnich, Nierodzim, Ochaby, Pierściec, Pogórze, Skoczów, Ustroń i Wisła.
Pierwsze Nadzwyczajne Walne Zebranie odbyło się w dniu 3 listopada 1957 roku, na którym podjęto Uchwałę o zatwierdzeniu bilansu przekazania i przejęcia Spółdzielni na powrót od Państwa. Z chwilą zniesienia obowiązkowych dostaw mleka następował stopniowy rozwój hodowli bydła mlecznego i dostaw mleka do Spółdzielni. Drugie Nadzwyczajne odbyło się 19 grudnia 1961 roku, kiedy to podjęto Uchwałę o połączeniu OSM w Skoczowie z Okręgową Spółdzielnią w Ogrodzonej. Z dniem 1 stycznia 1970 roku rozpoczęła swoją działalność połączona Spółdzielnia z siedzibą w Skoczowie, zaś zakład mleczarski w Ogrodzonej stał się Oddziałem Produkcyjnym. W latach 1965 – 1975 wybudowano ze środków własnych Spółdzielni, z dotacji Centralnego Związku i ze środków dostawców mleka 6 nowoczesnych stałych zlewni. Powstały one w miejscowościach Brenna, Chybie, Dębowiec, Istebna, Ochaby i Pierściec. Mleko dowożone było na koszt Spółdzielni. W niektórych, nowo wybudowanych zlewniach były również pomieszczenia do sprzedaży artykułów mleczarskich. Podejmowane działania stopniowo przywracały zaufanie dostawców do Spółdzielni Mleczarskich.
21 marca 1974 roku doszło do połączenia się trzech samodzielnych jednostek spółdzielczych powiatu cieszyńskiego, czyli OSM w Bażanowicach, OSM w Pruchnej, OSM w Skoczowie i utworzenia jednej Cieszyńskiej Spółdzielni Mleczarskiej z siedzibą w Skoczowie.
Rozwój gospodarczy OSM w Skoczowie inspirowany z jednej strony przez wzrost skupu mleka, a z drugiej przez zwiększające się potrzeby rynku, wymagał od kierownictwa przeprowadzenia częstej rozbudowy i modernizacji zakładów przerobowych. Najpoważniejsza miała miejsce w latach 1970 - 1977, kiedy przebudowano skoczowskie hale produkcyjne, wybudowano nowy magazyn techniczny, blok zaplecza socjalnego oraz pawilon sklepowy, dobudowano magazyny na mleko a także zakupiono sąsiadujący budynek i zaadaptowano go na biura Spółdzielni.
W wyniku podziału administracyjnego kraju i utworzenia województwa bielskiego w kwietniu 1976 roku powołano do życia Wojewódzką Spółdzielnię Mleczarską z siedzibą w Skoczowie, likwidując tym samym Okręgowe Spółdzielnie. W ich miejsce powstały Zakłady Mleczarskie. Zakładem wiodącym Wojewódzkiej Spółdzielni Mleczarskiej był Zakład Mleczarski w Skoczowie, którego dyrektorem został inż. Władysław Majętny. W roku 1978 nastąpiła ponowna reorganizacja, w wyniku, której zlikwidowano WSM a na jej miejsce powołano Wojewódzki Związek Spółdzielni Mleczarskich. Dotychczasowe Zakłady Mleczarskie ponownie przemianowano na Spółdzielnie Mleczarskie. W roku 1987 przeniesiono siedzibę Wojewódzkiego Związku ze Skoczowa do Bielska – Białej, zaś rok 1990 przyniósł jego likwidację. Od tego czasu Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Skoczowie funkcjonuje samodzielnie.