Cieszyn: Partyzantka inteligencji

Uderzył fakt, że nad budynkiem dawnego przejścia granicznego przy Zamkowej 1, w którym działa osiem cieszyńskich organizacji pozarządowych, wciąż wisi widmo wyburzenia.

W dyskusji wzięli udział prof. Tadeusz Sławek (Uniwersytet Śląski - Katedra Literatury Porównawczej), dr Katarzyna Marcol (Uniwersytet Śląski - prodziekan ds. Promocji i Współpracy ze Środowiskiem Lokalnym), Bartosz Tyrna (prezes Cieszyńskiej Federacji Organizacji Pozarządowych i Podmiotów Ekonomii Społecznej), Kuba Moczyróg (Przewodniczący Samorządu Studenckiego Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji).

Na spotkanie przybyło także liczne grono studentów, kilkoro wykładowców, polityków oraz przedstawiciele niektórych cieszyńskich stowarzyszeń i fundacji. Położenie nacisku na tę ostatnią grupę nie jest bezzasadne, bo jak deklarowali w programie organizatorzy, "to najczęściej III strefa (organizacje pozarządowe) współpracują ze studentami i angażują ich do podejmowania aktywności w mieście”.

W pierwszej kolejności dyskutanci spróbowali odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule debaty. Profesor Sławek zauważył, że współcześnie do opisu rzeczywistości używa się języka ekonomicznego, który jest łączony najczęściej z językiem bardzo emocjonalnym. Wykładowca zauważył, że kiedy inteligent chce zaistnieć w mediach, zaczyna używać tych języków. Przemiany w języku to nie wszystko. Jak zauważył Sławek, brak współcześnie w masowym przekazie pogłębionej refleksji, jej miejsce bowiem zajęły łatwe symbole. Ponadto profesor wskazał, że nauczanie w szkołach sprowadza się obecnie do treningu zawodowego i skupia się na tworzeniu specjalizacji już od poziomu licealnego. - Tymczasem przecież zawód i praca to jeden z elementów życia, a takie nastawienie uczy, że praca i jej zdobycie to jedyny sens życia - powiedział Sławek.

Z kolei dr Katarzyna Marcol przedstawiła, w jakim stopniu współczesne uczelnie są uzależnione od władzy. Marcol wskazała, że każdy projekt naukowy może powstać dzięki rozpisaniu wniosku o grant, a żeby ten mógł być przyznany, musi spełniać warunki darczyńcy. Tymczasem najczęstszym warunkiem jest to, by projekt przynosił zyski gospodarcze. Jak dowodziła prodziekan, powiązanie uniwersytetów z władzą poprzez pieniądze zmierza do korporatyzowania szkół, a nacisk administracyjny do pewnego stopnia ogranicza niezależność badawczą, a zatem zanik inteligentów.

Bartosz Tyrna uzupełnił te wypowiedzi wnioskiem, że postępujące zawodowstwo w szkołach zabija kreatywność i szeroko pojętą wiedzę humanistyczną. Z kolei Kuba Moczyróg zapytał wprost, na jak wiele ograniczeń inteligenci będą się jeszcze godzić i w jaki sposób można zaradzić tej sytuacji.

Przy postawieniu pytania, o sposób zaradzenia złej sytuacji, dyskutanci pozostali zgodni. - Wierzyłbym w partyzantkę - powiedział Sławek. Tylko oddolne działania nauczycieli, twórców organizacji niezależnych i samych uczniów mogą doprowadzić do poprawy sytuacji. Podkreślono, że uniwersytety muszą wyjść w przestrzeń publiczną. Obecni wskazali, że w tym procesie kluczową funkcję pełnią w mieście miejsca, gdzie jest ferment w postaci działań społeczno-kulturowych. - Tylko zły i bezmyślny włodarz dąży do usuwania takich miejsc. Ludzie, którzy chcą tworzyć swoje miejsca, są warci każde pieniądze - podkreślił profesor Sławek. W tym momencie uderzył fakt, że nad budynkiem dawnego przejścia granicznego przy Zamkowej 1, w którym działa osiem cieszyńskich organizacji pozarządowych, wciąż wisi widmo wyburzenia.

Obecna podczas dyskusji profesor Katarzyna Olbrycht podkreśliła, że w działaniach dążących do poprawy jest też ważna bezinteresowność. I to będzie najlepsza puenta, ponieważ bezinteresowne działanie na rzecz poprawy życia społecznego to zjawisko na granicy wyginięcia.

Debata "Gdzie się podziali intelektualiści?" jest częścią czterech spacerów edukacyjnych, jakie organizują studenci z Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Najbliższy spacer wyruszy z dziedzińca przed wejściem do budynku głównego UŚ w Cieszynie, 15 kwietnia o godz. 17.00.