Nie chcemy repatriantów

– Gdy kiedyś przyjmowaliśmy nawet 800 repatriantów rocznie, teraz liczba ta spadła do 350-400. Gminy nie mają warunków albo wolą nie mieć kłopotu – rozkłada ręce Tomasz Janik, naczelnik wydziału Urzędu ds. Repatriacji Cudzoziemców.

Najwięcej repatriantów ściąga województwo opolskie. W tamtejszych gminach pozostało wiele lokali po Niemcach, którzy wrócili za Odrę. Sporo repatriantów przyjeżdża też na Podlasie. A jak jest na Śląsku? Według danych Urzędu Wojewódzkiego, w ub. roku na Śląsku osiedliło się 17 repatriantów. Było to pięć rodzin i dwie osoby samotne. Z rodzinami przyjechało też na stałe czworo cudzoziemców – małżonkowie wracających do kraju Polaków. Rok wcześniej w województwie śląskim osiedło się 18 repatriantów. Łącznie na Śląsku osiedliło się już 400 repatriantów. Na mapie Polski plasujemy się w środku stawki.

Wicewojewoda Wiesław Maśka chciał tę statystykę poprawić i z początku roku zaapelował do samorządowców, aby przyjmowali repatriantów obiecując konkretne pieniądze. „Pomoc w powrocie do kraju ojczystego jest spełnieniem moralnego obowiązku wynagrodzenia krzywd naszym rodakom, zamieszkałym na wschodnich terenach byłego ZSRR, którzy znaleźli się tam na skutek deportacji, zesłania i innych prześladowań i nigdy nie mogli się na powrót w Polsce osiedlić. Uchwalona w 2000 roku ustawa o repatriacji gwarantuje pomoc finansową tym gminom, które – poprzez podjęcie stosownej uchwały przez radę gminy – zaproszą repatriantów oraz zapewnią im mieszkanie i utrzymanie. Największą pomoc mogą otrzymać gminy, które zaproszą osoby polskiego pochodzenia i nie określają ich imion i nazwisk” – zachęcał samorządowców wicewojewoda Wiesław Maśka.

Na jego apel, odpowiedzieli jednak nieliczni. – W drugiej połowie lat 90. przyjęliśmy cztery rodziny. Dzisiaj, ze względów finansowych nie możemy podjąć się repatriacji – tłumaczy Tomasz Terteka, rzecznik prasowy Urzędu Miejskiego w Żywcu.

Które gminy odmówiły? Łatwiej wymienić te, które zapraszają. To Bytom, Będzin, Gliwice, Bielsko-Biała, Cieszyn, Racibórz, Katowice, Mysłowice, Chorzów, Nędza, Wodzisław Śląski, czy Żory.

Ustawa o repatriacji gwarantuje pomoc finansową (100 tys. zł na remont generalny mieszkania) tym gminom, które zaproszą Polaków oraz zapewnią im mieszkanie i utrzymanie. – Mam 80 wniosków na mieszkania komunalne od mieszkańców, którzy też mają wielkie problemy i najpierw im muszę zapewnić warunki do życia – przekonuje Anna Grygierek, burmistrz Strumienia, który na razie odmówił przyjęcia repatriantów.

Nędza też nie ma pieniędzy, ale repatriantów z Kazachstanu przyjęła. – Nazywamy się Nędza i potrafimy się tą nędzą dzielić – uśmiecha się wójt Anna Iskała. – Nie zawsze pieniądze są najważniejsze. Czasami trzeba mieć odrobinę dobrej woli – dodaje wójt.

Repatriantów przyjmuje też Cieszyn. — Daliśmy dach nad głową dwóm rodzinom. Trzecia miała do nas dotrzeć w tym roku, ale na razie zrezygnowała z przyjazdu. Ich mieszkanie na razie wynajęliśmy, ale gdyby zmienili zdanie, coś im znajdziemy — mówi wiceburmistrz Cieszyna Jan Matuszek.

Ale najlepszym przykładem na mapie Śląska jest Bytom, którego radni kilka lat temu w specjalnej uchwale zobowiązali prezydenta, że co roku w mieście ma się osiedlić co najmniej jedna rodzina repatriantów. Od 1998 roku w Bytomiu zamieszkało już 13 rodzin, a kolejnych 9 czeka na przyjazd. To najwięcej w województwie.

– Gmina zapewnia mieszkanie, ułatwia uzyskanie zatrudnienia oraz umożliwia podjęcie nauki przez dzieci – mówi Katarzyna Krzemińska-Kruczek, rzecznik prasowy Urzędu Miejskiego w Bytomiu. Ponadto, niezależnie od pomocy Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców, magistrat daje zaproszonej rodzinie 3000 zł na zagospodarowanie, pokrywa koszty rocznego zamieszkania oraz przyznaje zasiłek w wysokości 300 zł miesięcznie przez rok na każdego członka rodziny.