Jak Bożek i Oszelda weszli na topole

Pierwsza akcja Klubu Gaja sprzed 20 lat. fot. Paweł Sowa/Gazeta.pl

Chodzi o osiem topoli, które rosły w centrum Bielska-Białej, tuż obok deptaka 11 Listopada, w miejscu, gdzie dzisiaj stoi gmach banku PKO BP. Kiedy zapadła decyzja o jego budowie, drzewa zostały skazane na wycięcie. 15 marca 1989 roku Jacek Bożek z Wilkowic, właściciel szkoły hatha-jogi oraz poeta Jerzy Oszelda z Cieszyna rozwiesili na topolach transparent: „Nie pozwólmy wyciąć tych drzew" i wspięli się na topole. Na pobliskim parkanie zawisły plakaty zachęcające do ochrony przyrody.

— Wtedy ujawnił się działający od roku jako nieformalna grupa Klub Gaja. To była nasza pierwsza akcja — wspomina Bożek, dzisiaj prezes Stowarzyszenia Ekologiczno-Kulturalnego „Klub Gaja”. Beata Tarnawa, także działaczka Klubu Gaja, a prywatnie życiowa partnerka Bożka przypomina sobie, że Jackowi spadł wtedy na ziemię termos. — To była niepowetowana strata. W tamtych czasach nie dało się ot tak kupić termosu — mówi.

Pod topolami zaczęli się zbierać ludzie. Jedni podpisywali apel o ocalenie drzew, inni na widok ekologów pukali się czoła. Pojawił się też Janusz Okrzesik, wtedy lider podziemnej opozycji. — Oczywiście przyszli za nim agenci SB — opowiada Bożek.

Przyszedł również dziennikarz z działającej do dzisiaj „Kroniki Beskidzkiej”, która wtedy była tygodnikiem PZPR. Zrelacjonował potem w gazecie to wydarzenie: — „Rzecz jednak w tym, że decyzji o wycięciu drzew pod przyszłą budowę nikt nie wydał. Tak nas przynajmniej zapewniono w Wydziale Ochrony Środowiska, (...) Cieszy jednak zapał i chęć działania młodych ludzi w obronie przyrody. Oby tylko swą energię kierowali w przyszłości w sam środek tarczy” — pisał.

Był nawet różdżkarz, który krzyczał do protestujących: — Zejdźcie stamtąd, te drzewa mają złą energię!

Bożek i Oszelda przesiedzieli na topolach trzy godziny. Potem zabrała ich milicja. Jakiś czas później do domu Bożka zapukał funkcjonariusz SB, który chciał go „zaprosić” na rozmowę. — Jacek zapytał go, czy ma wezwanie, wtedy zrezygnował — opowiada Tarnawa.

Większość drzew została wycięta, ale udało się ocalić dwie topole. Zmieniono plany budowy gmachu tak, by nie trzeba było ich wycinać. Drzewa rosną do dziś. Wczoraj pod topolami świętowano urodziny Klubu Gaja, był tort i mnóstwo wspomnień. Przyszło wielu uczestników tamtych wydarzeń, nawet ci, którzy już od dawna nie są związani z Klubem Gaja. Bożek mówi, że stowarzyszenie w ciągu 20 lat wiele razy stawało w obronie drzew. Tylko w zeszłym roku podczas 6. edycji Święta Drzewa dzięki Klubowi zasadzono ponad 73 tys. drzew. Dlatego urodzinowa impreza odbyła się pod hasłem „Od drzewa do drzewa".