Jan Matuszek: Wracamy teraz do szarej codzienności

Czy jak otrzymał pan od Mieczysława Szczurka propozycję pozostania na stanowisku zastępcy burmistrza, nie przeszło panu przez głowę "Nowy burmistrz chce mieć poparcie Wspólnoty dla Cieszyna"?
Układy polityczne są rzeczą naturalną. Każdy polityk, także lokalny, musi się liczyć z tym, że bez szerokiego zaplecza trudno jest realizować własne plany, własne zamierzenia - myślę, że był to jeden z elementów, którymi się pan burmistrz Szczurek kierował, aczkolwiek myślę, że to pytanie powinno się kierować bezpośrednio do niego.

A nie miał pan wrażenia, że nowy burmistrz uczy się na błędach poprzedników? Na stronie internetowej Wspólnoty dla Cieszyna narzeka się na to, że w poprzedniej kadencji współpraca na linii burmistrz - rada miejska nie przebiegała w wymarzony sposób.
Doświadczenia ostatnich kadencji wskazują na to, że niezbędne jest porozumienie między radą a organem wykonawczym, czyli burmistrzem. Układ ostatnich dwóch lat, kiedy to burmistrz Ficek nie miał poparcia w radzie, skutkował bardzo negatywnie dla realizacji wielu przedsięwzięć w mieście i nie było to dobre dla miasta i jego mieszkańców. Myślę, że nauka płynąca z tego faktu jest oczywista. Można ją realizować w dwojaki sposób: albo wygrać bezwzględnie wybory, albo kiedy radni są z wielu ugrupowań - tak jak w tej kadencji - trzeba szukać koalicji bądź szerokiego poparcia.

Po wyborach Cieszyn nadal ma dwóch zastępców burmistrza. W poprzedniej kadencji do pana zadań należały finanse, gospodarka nieruchomościami, edukacja i kultura, sport i rekreacja, turystyka oraz gospodarka mieszkaniowa. Czy coś się zmieniło w tym zakresie?
Tak. Moje działania zostały z jednej strony ograniczone, a z drugiej rozszerzone. Gospodarka nieruchomościami przeszła do gestii drugiego zastępcy burmistrza, pana Adama Swakonia, a do moich obowiązków doszła troska nad Zamkiem Cieszyn, najnowszą instytucją kultury w naszym mieście.

Czy w mieście takim jak Cieszyn dwóch zastępców burmistrza to liczba optymalna?
To zależy od tego, ile zadań ma do wykonania miasto i jakie struktury w nim funkcjonują. Jeśli miasto skupiłoby się tylko na własnych zadaniach, można byłoby próbować ograniczać administrację. Jeżeli natomiast miasto ma tendencję do przejmowania zadań zewnętrznych i partycypowania w ich realizacji, nie tworząc jednocześnie zbyt wielu struktur samodzielnych w postaci spółek i innych podmiotów, to ta sfera administracyjna musi być mocna. Przy obecnym układzie organizacyjnym uważam, że ta liczba nie może ulec zmianie.

Czytając wypowiedzi lokalnych polityków odniosłem wrażenie, że zapowiada się rok oszczędzania. Jak to się odbije na kulturze?
Nie nazwałbym tego rokiem oszczędzania, ponieważ mamy największy budżet w dziejach Cieszyna od czasów jego funkcjonowania jako jednostki samorządowej. Skala budżetu spowodowana jest pozyskaniem środków unijnych, przeznaczonych na jedną dużą inwestycję - inwestycję kanalizacyjną. Tak się będzie działo jeszcze przez kolejne dwa lata. W związku z realizacją tak potężnego zadania inwestycyjnego, ciężary zostały przesunięte w kierunku tej formy wydawania środków. Musimy więc szukać oszczędności w innych sferach. Pamiętajmy, że rok ubiegły był rokiem jubileuszowym, w którym wydarzenia kulturalne były szczególnie eksponowane. Wracamy teraz, brzydko mówiąc, do szarej codzienności. Myślę jednak, że mieszkańcy nie będą zawiedzeni ofertą działań kulturalnych i każdy znajdzie coś, z czym będzie mógł się utożsamić i w czym będzie mógł wziąć udział.
Ubiegłoroczny sukces pozwala mieć nadzieję, że na trwale w kalendarzu imprez zagości Festiwal Kultury Ekstremalnej i Freestylowej "Freestyle City Festiwal". Kilka dni, gdy ulice, parki i place wypełnia młodzież, bogata oferta zawodów sportowych, koncertów, warsztatów i imprez klubowych sprawia, że formuła tego festiwalu jest ciekawa dla wielu osób potwierdzając słuszność hasła przewodniego "Cieszyn - miasto młode w każdym wieku".

Będą w tym roku Wakacyjne Kadry?
Zdecydowanie tak, przy czym staną się jednym z elementów szerszego projektu, jakim są Kręgi Sztuki, czyli festiwalu interdyscyplinarnego ukierunkowanego na środowiska akademickie, ale nie tylko. Myślę, że wszyscy zainteresowani przejawami różnej działalności kulturalnej znajdą coś ciekawego w naszym mieście. Ubiegłoroczne zaangażowanie szkół wyższych o profilu kulturalnym i artystycznym wskazuje na to, że ten projekt może generować ciekawe pomysły i ukierunkować ten festiwal na nowe kierunki, nowe trendy, na to, co dzieje się w sztuce, która wychodzi dwa kroki do przodu. Myślę, że ten festiwal będzie ciekawym wydarzeniem kulturalnym.

To znaczy Wakacyjne Kadry przestają być samodzielną imprezą?
Pozostaną swoim zwartym blokiem, ale będą miały otoczkę w postaci Kręgów Sztuki. Nad modelem Wakacyjnych Kadrów będziemy nadal pracowali. Otwartą pozostaje kwestia bowiem czy utrzymamy nieodpłatność wejść na seanse. Zobaczymy. Będzie to tematem dyskusji z dyrektorem tego festiwalu, a jednocześnie dyrektorem Kręgów Sztuki Wojciechem Majewskim, który w najbliższym czasie po konsultacjach z Wydziałem Kultury będzie musiał podjąć decyzję co do kształtu Wakacyjnych Kadrów.

Ile miasto przeznaczy na Wakacyjne Kadry?
Miasto w tym roku przeznacza na oba te festiwale, Kręgi Sztuki i Wakacyjne Kadry, 180 tysięcy.

A na Kino na Granicy?
Kino na Granicy dostanie dotację w wysokości 24 tysięcy plus pożyczkę w wysokości 290 tysięcy złotych.

Jak wyglądają zasady takiej pożyczki?
Jest to przedsięwzięcie skomplikowane finansowo, ale niezbędne dla funkcjonowania takich imprez jak Kino na Granicy, które bazuje na funduszach europejskich. Większość działań związanych z pozyskiwaniem środków unijnych wymaga uprzedniego wydatkowania środków własnych i oczekiwania na ich refundację. W związku z tym, w okresie, kiedy organizatorom brakuje pieniędzy, wspieramy ich udzielając pożyczki.

A ile dostanie Święto Trzech Braci?
Tradycyjnie 35 tysięcy.

Czy formuła tego święta, powiedzmy w skrócie: szaszłyk, piwo i koncert, jest zasadna?
Wszystkie formy są potrzebne. Każdy z mieszkańców musi zdecydować, z których elementów oferty kulturalnej chce skorzystać. Takie ludyczne święto, jakim jest Święto Trzech Braci, jest potrzebne. Myślę, że poziom występów artystycznych nie odbiega od innych przedsięwzięć, a przy okazji jest to bardzo lubiana przez mieszkańców zabawa.

A jak pan ocenia pomysł stworzenia urzędu rzecznika prasowego burmistrza?
Jednym z mankamentów poprzednich kadencji był niedobór komunikacyjny, który skutkował tym, że wśród mieszkańców naszego miasta panowało przekonanie, że w Cieszynie niewiele się dzieje. Myślę, że nie ma nic bardziej błędnego niż kreowanie tego typu stereotypów. Informacje muszą docierać wyprzedzająco, muszą być dobrze opracowane. Dbałość o kontakty z mediami jest bardzo ważnym elementem, aby po pierwsze, mieszkańcy wiedzieli o tym co się dzieje, a po drugie, aby mieli świadomość tego, w jakim mieście przychodzi im żyć. Moim zdaniem, nie mają się czego wstydzić. Powinni czerpać z tego, co jest aktualnie w mieście dostępne i jaką ofertę przygotowują im nie tylko instytucje miejskie, ale również podmioty samodzielnie działające ewentualnie wspierane przez miasto.

Czyli, gdyby można było się cofnąć o cztery lata, doradzałby pan burmistrzowi Bogdanowi Fickowi powołanie rzecznika?
Czy rzecznika - to nie wiem. To jest kwestia decyzji burmistrza. Z mojego doświadczenia wynika, że przepływ informacji jest bolączką, z którą nie potrafiliśmy sobie poradzić w ostatnich latach. Najbardziej nam kuleje promocja wewnętrzna, najtrudniej dotrzeć nam do mieszkańców.
Mówi się, że Cieszyn ma być przyjazny dla ludzi młodych. A jest jakiś pomysł, by wykorzystać aktywność ludzi starszych?
Aktywność ludzi w wieku emerytalnym jest niezaprzeczalna. Doskonale wpisuje się w to Uniwersytet Trzeciego Wieku, mający kilkuset uczestników, wspaniale realizuje swoje przedsięwzięcia. Myślę, że oferta dla ludzi w wieku emerytalnym jest równie ważna, jak oferta dla ludzi młodych. Czy należy specjalnie wyróżniać tę grupę? Myślę, że nie. To, co próbujemy przygotowywać dla mieszkańców miasta, winno być przyjazne także osobom starszym. Z pewnością nie musi być to koncert hip-hopowy, aczkolwiek wśród osób starszych są miłośnicy tego rodzaju muzyki. Istnieją inne przedsięwzięcia kulturalne, które dają szeroką możliwość uczestnictwa, jak choćby festiwale organizowane przez Cieszyński Ośrodek Kultury, gdzie przeważa muzyka poważna. Musimy dbać o wszystkich mieszkańców naszego miasta.

Odnoszę wrażenie, że znaczna część młodych ludzi w Cieszynie znajduje zatrudnienie w szeroko pojętym sektorze państwowym, a nie prywatnym. Czy istnieje jakiś większy pomysł, idea, aby Cieszyn stał się konkurencyjny choćby dla Bielska?
Sądzę, że to trudne do osiągnięcia by Cieszyn stał się ośrodkiem przemysłowo-usługowym konkurującym z Bielskiem. Nie ma zbyt wielu terenów pod rozwój dla budowy przedsięwzięć o charakterze produkcyjnym czy usługowym. Należy się raczej skupiać na przedsięwzięciach, które generują miejsca pracy, ale nie są zbyt wymagające pod względem inwestycyjnym: to mała przedsiębiorczość, to małe firmy, które starają się rozwijać, ale nie są ekspansywne terytorialnie. Czy uda się do miasta przyciągnąć inwestorów - to zagadnienie jest nadal otwarte, jednak w zasobach gruntów miejskich, tych przeznaczonych pod rozwój gospodarczy jest stosunkowo niewiele. Wprawdzie opracowywane plany zagospodarowania dają jakąś nadzieję, ale zobaczymy, jak zareagują potencjalni inwestorzy. Dużo będzie zależało od tego, na ile Cieszyn powróci na mapę Polski jako miasto atrakcyjne. Marzeniem byłoby stworzenie Doliny Krzemowej, ale to będzie trudne. Aczkolwiek szkoły wyższe, które starają się doceniać walory Cieszyna, dają nadzieję, że młodzi ludzie i w tym zakresie będą mogli się realizować. Osobiście uważam, że trzeba próbować, podejmować działania aktywizujące młodych ludzi, wskazywać im możliwości rozwiązań, aby mogli zrealizować swoje marzenia w mieście. Jednak trudno jest je opierać o dynamiczny rozwój przemysłu. Z aktualnych danych wiemy jedynie, że firma koreańska chce budować kolejny obiekt, ale to będzie produkcja i niekoniecznie będą to miejsca pracy dla kadry z wyższym wykształceniem.
Myślę, że bardziej własna inicjatywa lub próby ukierunkowywania podejmowane choćby przez Zamek Cieszyn wykreują jakąś wizję dla osób młodych. To jest trudne zagadnienie, niełatwo znaleźć uniwersalną receptę na rozwiązanie tego problemu. Szansą dzięki dogodnemu połączeniu drogowemu jest możliwość korzystania z zasobów Bielska. Tak jest wszędzie, że istnieją małe miasta, które są satelitarnymi wobec większych ośrodków i na to powinny się nastawiać.

Jak Zamek w Cieszynie ma generować zatrudnienie czy, nie wiem, atmosferę przyjazną zatrudnieniu?
Przed Zamkiem jest wiele zadań w tym zakresie i te próby były podejmowane od samego początku. Zamek to również miejsce spotkań młodych przedsiębiorców kreujących nowe miejsca pracy. W oparciu o projekty realizowane przez Zamek powstało sporo firm, które założyli młodzi ludzie, chcący zrealizować swoje marzenia. Ci ludzie tworzą trzon Klubu Przedsiębiorcy, funkcjonującego przy cieszyńskim zamku. To jest jedna ze sfer działania, na które Zamek będzie kładł nacisk. To jest kwestia pokazywania możliwości i, co zresztą zapisano w statucie Zamku, korzystania z doświadczeń wielu pokoleń mieszkańców śląska cieszyńskiego i wykorzystywania ich dla kreowania własnej wizji i realizacji planów w zakresie zawodowym. Jak to zrobić? To przed nami. Myślę, że nie wszystko od razu i nie wszystko musi być podane na tacy.